Szwedzkie wiadomości v40

🇸🇪 Hejsan w poniedziałek!

Poniżej subiektywny przegląd szwedzkich nagłówków z okresu 3-9 października 2022.

Zaprasza Milena Zaremba

https://www.facebook.com/sztokholmianka

W Sztokholmie przyznano tegoroczne Nagrody Nobla w kilku dziedzinach. Nagrodę w dziedzinie medycyny otrzymał Szwed Svante Pääbo za badania genomu neandertalczyków. Laureata ogłosiło zgromadzenie noblowskie sztokholmskiego Instytutu Medycznego Karolinska. Svante pochodzi ze Sztokholmu, a jego ojciec, Sune Bergström, to także laureat Nagrody Nobla z fizjologii i medycyny z roku 1982.Szwedzka Królewska Akademia Nauk ogłosiła laureatów w dziedzinie fizyki - nagrodę zdobyli Alain Aspect, John F. Clauser i Anton Zeilinger za eksperymenty z kwantowym splątaniem fotonów, ustalenie naruszenia nierówności Bella i pionierskie dokonania w dziedzinie informatyki kwantowej - oraz chemii - laureatami zostali Carolyn R Bertozzi, Morten Meldal i K. Barry Sharpless za rozwój chemii kliknięć i reakcje bioortogonalne. Nagroda z dziedziny literatury trafiła do pisarki Annie Ernaux.

Oskarżyciel zadecydował o zabezpieczeniu terenu wokół uszkodzeń Nord Stream.

Trwają próby utworzenia nowego Rządu - SD nie zgadzają się na obecność Liberalerna w Rządzie.

Zarobki na eksporcie energii elektrycznej w sierpniu okazały się rekordowo wysokie - Szwecja sprzedała prąd za 8,1 miliardów koron przy jednoczesmym koszcie importu około 800 milionów koron - co iznacza 7,3 miliardy zysku w ciągu miesiąca. Szacuje się jednak, że podczas zimy zapotrzebowanie w kraju będzie wyższe, co zaskutkuje niższymi zarobkami.

Od początku roku zanotowano wzrost cen żywnosci o 14% - największy od późnych lat 90-tych. We wrześniu najbardziej podrożały bakłażan, cukinia, melon oraz sosy i zupy w proszku. Niektóre produkty  podrożały w ciągu roku o 30% (płynne tłuszcze, margaryna, papryka), także popularne produkty jak kawa, masło i śmietana podrożały od stycznia o ponad 25%.

Ambasador Szwecji w Turcji został wezwany na dywanik do tureckiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych w związku z satyryczną wypowiedzią na temat Prezydenta Turcji na antenie SVT - w satyrycznym pogramie "Svenska Nyheter" (Szwedzkie wiadomości) z piątku 30. września prowadzący nazwał Erdogana głupkiem/szaleńcem (szw. "dåre"). Podczas środowej konferencji prasowej Premier Szwecji Magdaleny Andersson padło pytanie o konsekwencje wypowiedzi w kwestii szwedzkiego podania o przyjecie do NATO, któremu Turcja nie była zbyt przychylna do tej pory. Premier wyraziła wiarę w to, że dla Turcji liczy się przede wszystkim dotrzymywanie przez Szwecję zawartych z Turcją umów.

Dziennikarze programu Kalla fakta (Takie są fakty) ujawnili anonimową wpłatę w wysokości ponad 5 milionów SEK przelana na konto fundacji mocno związanej z SD. Według ekspertów jest to działanie wbrew prawu zapobiegającemu łapówkom. SD nie komentuje sprawy.

Czwartkowym rankiem miało miejsce trzęsienie ziemi o sile 3.0 w okolicach jeziora Vänern w regionie Värmland. Wstrząsy mogły być odczuwalne nawet w odległości 70 km. W wyniku zdarzenia nikt nie został ranny, nie zostały także uszkodzone żadne budynki - do ich uszkodzenia pottzebne byłoby trzęsienie o sile ok. 4,5.

W czwartek miała miejsce kolejna strzelanina w Södertälje, trzecia w ciągu tygodnia, piąta w ciągu dwóch tygodni. Wszystkie miały miesce w dzielnicach Ronna i Slatskog. W wyniku postrzelenia zmarł jeden mężczyzna, jeden nastolatek został ranny. W sobotę zatrzymano w sprawie dwóch podejrzanych.W związku z ostatnimi wydarzeniami, policja ustanowiła w Södertälje "särskild händelse" (sytuacja nadzwyczajna) - w region zostanie wysłane dodatkowe wsparcie.W związku z ostatnimi wydarzeniami, w niedzielę na placu Stora torget odbyła się manifestacja przeciw przemocy.

7 października w Indiach zmarła szwedzka pisarka Anna Walhgren. Miała 80 lat.

Piątkowym popołudniem ewakuowano centrum hadlowe Emporia w Malmö ze względu na alarm o uzbrojonym mężczyźnie. Po przeszukaniu centrum, nie znaleziono żadnej broni. W sprawie przesłuchano 20-latka, który został oczyszczony ze wszelkich zarzutów. Policja nie ujawnia szczegółów, jednak nie zamierza wszczynać śledztwa w sprawie fałszywego alarmu - podaje jedynie, że uznanie obiektu za broń było bardzo prawdopodobne.

W pułku wojskowym w Kungsängen na północ od Sztokholmu miał miejsce wypadek, w którym 25-letni żołnierz postrzelił sam siebie. W wyniku odbiesionych ran, żołnierz zmarł w szpitalu piątkowym wieczorem.

Założona przez Szwedów ponad 200 lat temu szwedzka wioska Gammalsvenskby na Ukrainie znalazła się na linii frontu. W poniedziałek zajęły ją rosyjskie czołgi.

Nauczyciel z Borås został zatrzymany w sprawie molestowania uczniów - poszkodowanych 15 osób.

Dane 47 000 uczniów ze szkół w Göteborg wyciekły z platformy edukacyjnej Vklass i zostały wystawione na sprzedaż w sieci.

Ruch drogowy w Sztokholmie został wstrzymany w piątek po tym, jak stracono kontakt z Norra Länken - pięciokilometrową autostradą, z której 4km to tunele. Norra Länken zamknięto. Okazał się to być problem z systemem. Nie stwierdzono śladów celowego sabotażu.

Transport publiczny w Luleå jako pierwszy w kraju testuje autobusy z panelami słonecznymi - na razie w 6 autobusach, ale do 2030 planowany jest tranport zupełnie bezemisyjny.

Ceny posiadłości w Szwecji wciąż gwałtownie spadają - we wrześniu ceny mieszkań spadły o 1%, a domów o 2% w skali kraju. W porównaniu z sierpniem jest to nieco niższy spadek w kwestii mieszkań, spadek cen domów utrzymuje się na tym samym poziomie.

Wylosowano grupy do eliminacji ME w piłce nożnej mężczyzn 2024. Szwecja znalazła się w grupie F razem z Belgią, Austrią, Azerbejdżanem i Estonią.

Źródła: SVT Nyheter, TV4 Nyheter, NobelPrize.org, National-Geographic.pl, Sveriges Radio EKOT